15/11/2013
Năm 2013 là năm kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước Việt Nam - Nhật Bản. Nhìn lại quá trình 40 năm qua, Việt Nam - Nhật Bản đã có tiến trình hợp tác ngày càng chặt chẽ. Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản hiện nay đang phát triển một cách vững chắc trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa… Hiện Nhật Bản là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất và cung cấp viện trợ ODA nhiều nhất cho Việt Nam.
Trong năm 2012, đã có 450.000 lượt người Nhật Bản đến thăm Việt Nam. Về phía Việt Nam có hơn 23.000 sinh viên, thực tập sinh Việt Nam đang học tập và làm việc tại Nhật Bản. Số người đi du lịch Nhật Bản cũng ngày càng tăng.
Quan hệ ngoại giao tốt đẹp giữa hai nước cũng được thể hiện trong việc ký kết và phát huy hiệu quả các hiệp định đối tác kinh tế và hiệp định đầu tư. Tổng kim ngạch thương mại của Nhật Bản đối với Việt Nam năm 2006 mới chỉ đạt 9,94 tỷ USD nhưng đến năm 2012 đã tăng lên 24,66 tỷ USD. Đầu tư trực tiếp nước ngoài của Nhật Bản vào Việt Nam năm 2006 mới ở mức 1,06 tỷ USD vốn đăng ký, đến năm 2012 đã tăng lên tới 4,01 tỷ USD. Hiện nay Nhật Bản đầu tư hơn 1.700 dự án tại Việt Nam với tổng vốn ước khoảng 23,3 tỷ USD. Tổng kim ngạch xuất khẩu Việt Nam - Nhật Bản trong khoảng 20 năm trở lại đây tăng liên tục và có xu hướng tăng mạnh. Năm 2005 là 8,5 tỷ USD và năm 2012 là vào khoảng 24 tỷ USD.
Về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nhiều dự án đã và đang được triển khai trên nhiều lĩnh vực như: máy bay, trung tâm vũ trụ, xây dựng sân bay, đường cao tốc, nhà máy luyện thép, xử lý nước thải công nghiệp… Ngoài ra, trong những năm vừa qua hai nước đã có những sửa đổi về chính sách thuế, các quy định về đầu tư nước ngoài, về thị thực và thủ tục hải quan… Hiện nay, các doanh nghiệp Nhật Bản đã và đang có những đóng góp đáng kể vào sự nghiệp công nghiệp hóa cũng như xây dựng những nền tảng cho phát triển kinh tế của Việt Nam. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy thoái nhưng cộng đồng doanh nghiệp Nhật Bản vẫn tiếp tục coi Việt Nam là điểm đầu tư được quan tâm trong trung và dài hạn. Về phía Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn luôn đánh giá cao và coi trọng các đối tác Nhật Bản.
Quan hệ hợp tác trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, khoa học và công nghệ, du lịch và giao lưu nhân dân cũng đang phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Hiện nay trên cả nước đã thành lập Hội hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản của gần 20 tỉnh, thành phố như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam… với hàng trăm tổ chức thành viên và hàng nghìn hội viên.
Có được quan hệ giữa hai nước phát triển như hiện nay là nhờ những nỗ lực của chính phủ và nhân dân hai nước để xây dựng nên mối quan hệ đa dạng, bao gồm: quan hệ ngoại giao cấp chính phủ, quan hệ giữa nhân dân hai nước thông qua hợp tác đầu tư kinh tế, giao lưu giữa các địa phương, tham quan, du lịch, giao lưu thanh thiếu niên và hợp tác qua NGO, gìn giữ hòa bình và đảm bảo an ninh…
Hiện nay vai trò quốc tế của Việt Nam đang lớn mạnh, quan hệ hai nước có cơ sở để ngày càng củng cố và phát triển. Cả hai phía Việt Nam - Nhật Bản đều mong muốn tăng cường đối thoại cởi mở trên các lĩnh vực, mở ra tương lai mới với tư cách là đối tác chiến lược. Mốc đánh dấu khởi điểm cho mối quan hệ này là vào ngày 21/9/1973, đại diện phía Nhật Bản là ông Yoshihiro Nakayama và đại diện phía Việt Nam là ông Võ Văn Sung đã ký văn kiện thiết lập quan hệ ngoại giao. Sau khi nước CHXHCN Việt Nam ra đời, quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản với Việt Nam tiếp tục được duy trì.
Tháng 10 năm 2011, trong chuyến đi thăm Nhật bản Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Nhật Bản Noda lúc đó đã quyết định gọi năm 2013 là “Năm Hữu nghị Nhật - Việt” để kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước. Điều này đã được thể hiện trong “Tuyên bố chung Nhật - Việt về các kế hoạch hành động trên cơ sở phát triển quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh của khu vực châu Á”, hai bên cũng nhất trí thúc đẩy hợp tác, cùng tiến hành các chương trình để kỷ niệm “Năm Hữu nghị Việt - Nhật”.
Ngày 16/3/2012, phía Nhật Bản đã thành lập Ban tổ chức Năm Hữu nghị Nhật - Việt do Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Việt Nam - Ngài Tanizaki Yasuaki làm trưởng ban. Ngoài việc chủ trì thực hiện các chương trình của Ban tổ chức (chương trình lõi), Ban tổ chức còn tiến hành thẩm định cấp giấy phép cho các chương trình kỷ niệm khác, cấp phép sử dụng lô gô của Năm hữu nghị và xây dựng trang web của Năm hữu nghị Nhật - Việt để quảng bá các thông tin về năm kỷ niệm. Đến tháng 7 năm 2012, phía Việt Nam cũng đã thành lập Ban chỉ đạo tổ chức các hoạt động kỷ niệm Năm hữu nghị Việt - Nhật do Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải làm trưởng ban để xúc tiến các hoạt động kỷ niệm do phía Việt Nam chủ trì.
Chủ đề của năm Hữu nghị là: “Đồng hành tiến tới chân trời mới - tìm kiếm sự chia sẻ”, với các quan điểm chính: 1. Cùng chia sẻ sự an tâm và an toàn - cùng chia sẻ kinh nghiệm khắc phục những thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo đảm sự an toàn của cuộc sống. 2. Cùng chia sẻ sự thuận tiện - chia sẻ những công nghệ mới làm cho cuộc sống trở nên thuận tiện và thoải mái hơn. 3. Cùng chia sẻ sự giàu có - chia sẻ lối sống, sự hiểu biết về các lĩnh vực làm cho cuộc sống trở nên phong phú hơn.
Dựa trên nội dung của 3 quan điểm chính, Ban tổ chức Năm Hữu nghị Nhật Việt sẽ tiến hành 5 chương trình chính như sau: 1/ Hội thảo Phòng chống thiên tai Nhật - Việt (Cơ quan tổ chức: JICA, thời gian tổ chức: dự kiến tháng 9 năm 2013 tại Hà Nội). 2/ Triển lãm Kỹ thuật phòng chống thiên tai (Cơ quan tổ chức: JICA, thời gian tổ chức: dự kiến tháng 9 năm 2013 tại Hà Nội). 3/ Triển lãm Giới thiệu kỹ thuật Nhật Bản (Cơ quan tổ chức: JETRO, thời gian tổ chức: Mùng 4 đến mùng 6 tháng 9 năm 2013 tại Hà Nội). 4. Thi đấu bóng đá hữu nghị Nhật - Việt (Cơ quan tổ chức: Liên đoàn Bóng đá Nhật Bản và Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, thời gian tổ chức: tháng 6 tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh). 4/ Giới thiệu món ăn Nhật Bản thông qua Hội chợ món ngon Nhật Bản (Cơ quan tổ chức: JETRO, cơ quan hợp tác: AAB, Công ty cổ phần JTB, thời gian tổ chức: tháng 4 năm 2013 tại Tp.Hồ Chí Minh).
Ngoài các hoạt động trên, Năm Hữu nghị dự kiến còn diễn ra các hoạt động khác như: Lễ hội giới thiệu Nhật Bản; Biểu diễn nghệ thuật, âm nhạc, kịch, thơ, văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam; Hội thảo, Tọa đàm khoa học; Lễ trao học bổng; Lễ khánh thành các công trình kỷ niệm; Triển lãm nghệ thuật, các thành tựu khoa kỹ thuật; Liên hoan phim; triển khai các dự án hợp tác…
Những chương trình hoạt động diễn ra trong năm 2013 sẽ nâng cao hơn nữa quan hệ gắn bó thân thiết vốn có giữa hai nước. Nhật Bản sẽ chia sẻ với Việt Nam những kinh nghiệm của mình về kỹ thuật phòng chống thảm họa thiên tai, đảm bảo sự an toàn cho cuộc sống và sinh hoạt của người dân. Đây cũng là sự bày tỏ lòng biết ơn của Nhật Bản đối với sự hỗ trợ và tình cảm của người dân Việt Nam đã dành cho nhân dân Nhật Bản trong thảm họa động đất và sóng thần xảy ra tại vùng Đông Bắc Nhật Bản (tháng 3/2011). Ngoài ra, phía Nhật Bản cũng quan tâm đến việc chuyển giao những công nghệ tiên tiến là niềm tự hào của Nhật Bản giúp nhân dân Việt Nam có cuộc sống thuận tiện, vui tươi và thoải mái hơn.
Năm Hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản 2013 là cơ hội hết sức thuận lợi để chính phủ và nhân dân hai nước thông qua các hoạt động kỷ niệm phong phú, đa dạng trên nhiều lĩnh vực khác nhau, thúc đẩy một cách mạnh mẽ và toàn diện quan hệ hợp tác giữa hai nước, trong đó có sự giao lưu và hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước, đặc biệt là thế hệ trẻ. Đây là cơ hội để làm khắc sâu thêm tình hữu nghị giữa nhân dân hai nước và đưa quan hệ hai nước lên một tầm cao mới.
P.V
(Tổng hợp từ tài liệu của Ban tổ chức năm Hữu nghị Nhật - Việt)