15/11/2013
Ngày 17/06/2013, tại Viện Nghiên cứu Ấn Độ và Tây Nam Á, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đã diễn ra tọa đàm khoa học với chủ đề “Quan điểm của Việt Nam và Hoa Kỳ về xây dựng quan hệ đối tác chiến lược” do PGS.TSKH. Trần Khánh, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trình bày.
Tham dự buổi tọa đàm có sự tham gia của PGS.TS Ngô Xuân Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Ấn Độ và Tây Nam Á và một số nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Ấn Độ và Tây Nam Á.
Nội dung của buổi tọa đàm tập trung vào 4 nội dung chính:
Thứ nhất, Loại hình và khái niệm về quan hệ đối tác chiến lược.
Trong phần này, diễn giả đi sâu vào phân tích nội hàm của khái niệm đối tác chiến lược, và xác định một số tiêu chí hay nguyên tắc để lập nên quan hệ đối tác chiến lược: Một là, không tấn công lẫn nhau; Hai là, không liên minh để chống nước khác; Ba là, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau; Bốn là, quan trọng nhất là tin cậy lẫn nhau.
Thứ hai, Quan điểm của Việt Nam về xây dựng quan hệ đối tác chiến lược.
Theo đó, quan điểm xây dựng đối tác chiến lược nằm trong tổng thể chiến lược đối ngoại của Việt Nam, nhất là từ Nghị quyết Trung ương 8, khóa IX năm 2003. Tuy nhiên đến nay, Việt Nam chưa có một nội hàm khái niệm “quan hệ đối tác chiến lược” một cách chính thức. Hiện nay, Việt Nam đã xây dựng và thiết lập hơn 10 quan hệ đối tác chiến lược và đối tác quan hệ toàn diện.
Thứ ba, Quan điểm của Hoa Kỳ về xây dựng đối tác chiến lược.
Hoa Kỳ khá linh hoạt trong việc vận dụng các tiêu chí để xác lập quan hệ đối tác chiến lược. Hoa Kỳ tập trung chủ yếu vào tính hiệu quả (đối tác tốt), tính ổn định và đáng tin cậy và có thể phụ thuộc lẫn nhau, trong đó, tiêu chí tin cậy được nhấn mạnh. Xây dựng đối tác chiến lược của Mỹ luôn bị chi phối bởi truyền thống văn hóa đối ngoại hay lợi ích, đó là lợi ích chiến lược và lợi ích kinh tế cũng như lợi ích giá trị (dân chủ và nhân quyền) và cuối cùng là duy trì và củng cố địa vị siêu cường, thống trị thế giới của Hoa Kỳ.
Thứ tư, Triển vọng xây dựng quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Hoa Kỳ.
Giữa Việt Nam và Hoa Kỳ còn có sự khác nhay về cách tiếp cận và lợi ích khi xây dựng quan hệ đối tác chiến lược. Việt Nam đánh giá cao tầm quan trọng của Hoa Kỳ đối với sự phát triển thương mại, đầu tư, công nghệ, thịnh vượng kinh tế, và cả một phần về duy trì cân bằng chiến lược, an ninh tại khu vực. Về phía Hoa Kỳ, Hoa Kỳ đánh giá cao vị trí địa chiến lược của Việt Nam ở Đông Nam Á, nhưng chưa bao giờ đưa Việt Nam vào danh sách những nước có lợi ích sống còn của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, bối cảnh quốc tế, sự biến động của tình hình khu vực, sự nổi lên của Trung Quốc, tiến trình đàm phán TPP,... đang đặt ra những cơ hội cũng như thách thức trong việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Hoa Kỳ.
P.V